|
Sonnenburg / Słońsk
Een Europese plaats van Herdenking en Vorming over Vervolging en Verzet
Vertaling uit het Duits, zie
Konferenz Sonnenburg Berlin
Internationale
Conferentie van de Berlijnse afdeling van de VVN-BDA en ‘Helle Panke’ op 5
december 2015, 10:00 tot 17:00 uur in het ‘Haus der Demokratie und
Menschenrechte’ (Greifswalder Straße 4, 10405 Berlijn).
De
Poolse stad Słońsk, voorheen Sonnenburg, gelegen op 100 km van Berlijn,
heeft tot nu toe weinig aandacht gekregen in het Duitse publieke discours
(en dit van andere landen, nvdr) van herinnering. De
strafinrichting van Sonnenburg, die gesloten werd in 1931 als gevolg van
aanzienlijke structurele gebreken, was één van de grootste vroege
concentratiekampen in de Pruisische staat in 1933. Als concentratiekamp
was ze voor de nazi's een middel om de politieke oppositie te elimineren .
Naast Carl von Ossietzky, Erich Mühsam en Hans Litten, werden er vooral
activisten van de KPD, SPD en de vakbonden opgesloten. Vanaf 1934 werd de
strafinrichting opnieuw gebruikt als gevangenis, deze keer om Europese
verzetsstrijders op te sluiten uit verschillende bezette landen. Na
Hitler's "Night and Fog (Nacht und Nebel, nvdr) richtlijn" in
1941 werden meer dan 1.500 verzetsstrijders uit West-Europa en Noorwegen
gedeporteerd naar Sonnenburg.
Honderden stierven er van de honger, als gevolg van dwangarbeid of van de
weigering van medische hulp. Kort voor de bevrijding door het Rode Leger,
in de nacht van 30 januari 1945, vermoorde de SS 819 gevangenen uit
verschillende Europese landen.
Het opnieuw bestuderen en beoordelen van de geschiedenis van het
concentratiekamp en de strafinrichting van Sonnenburg maakt het mogelijk
om nieuwe Europese perspectieven te openen voor jongeren wat betreft de
herinnering aan de nazi-misdaden en de herdenking van het
anti-fascistische verzet in heel Europa. Het kan
ook richting geven aan de hedendaagse uitdagingen voor de samenleving en
toegang geven tot het verzet tegen het historisch fascisme in Duitsland en
bezet Europa.
In de afgelopen jaren heeft de Berlijnse afdeling van de VVN-BDA
intensieve inspanningen geleverd om de erkenning van Słońsk als een
belangrijke Europese plaats van herinnering en herdenking te verzekeren.
Een internationale werkgroep over de herdenking van de gevangenen van het
concentratiekamp en de strafinrichting van Sonnenburg, aangesloten bij de
VVN-BDA, deed een beslissende bijdrage aan de permanente tentoonstelling
in het gereconstrueerde "Museum voor het martelaarschap van Medebewoners -
Slachtoffers van het Hitler-regime in Słońsk / Sonnenburg ", die werd
geopend op 30 januari 2015. De werkgroep heeft de inhoud verzorgd van de
15 tentoonstellingspanelen van de geschiedenis van Sonnenburg van 1933 tot
1945 en van de gerechtelijke follow-up. In samenwerking met historici,
familieleden en vrijwilligers uit Polen, West-Europa, Noorwegen en
Duitsland, werd een boek gepubliceerd over het onderwerp in het Duits en
Pools.
Sonnenburg moet ontwikkeld worden als een plaats van bezinning en scholing
van de jeugd van Duitsland, Polen en andere Europese landen. In
collectieve workshops bestudeerden leerlingen van scholen in Słońsk en
Fürstenwalde de geschiedenis van Sonnenburg en het heden van Słońsk. De
resultaten van hun onderzoek worden gepresenteerd in een film, waarmee de
conferentie wordt geopend. De centrale vraag van de conferentie zal zijn:
"Hoe kunnen we de interesse van Europese jongeren opwekken voor de
geschiedenis van vervolging en verzet, en een verband leggen tussen het
verleden en de huidige uitdagingen".Tegelijkertijd zullen we de
mogelijkheden en uitdagingen nagaan met betrekking tot onderwijs en
herinnering op plaatsen van herdenking en geschiedenis: welke rol kunnen
die plaatsen spelen in de problemen, behoeften, angsten en verwachtingen
waarmee jongeren vandaag de dag worden geconfronteerd?
De huidige en toekomstige samenwerking met familieleden van ex-gevangenen,
historici, geïnteresseerden, met Herdenkingsorganisaties in Polen,
Frankrijk, België, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Luxemburg en
Duitsland, maakt het mogelijk de individuele en collectieve herinnering te
verbinden aan de huidige uitdagingen en sociale ontwikkelingen in Europa.
Welke verantwoordelijkheid vloeit voort uit het gemeenschappelijk Europees
verleden voor de behandeling van vluchtelingen, voor de noodzaak om
racisme en vreemdelingenhaat te bestrijden en voor de aanmoediging van
mensen die actie ondernemen voor de mensenrechten in de Europese
samenleving.
GESCHIEDENIS EN
HERINNERING
10u00 Dr Hans Coppi, VVN-BDA Berlijn
Perspectieven voor Herinnering en Herdenking
10u15 "Sonnenburg - Słońsk - Zoeken naar sporen"
Een Pools-Duitse film van en met leerlingen van
Słońsk en Fürstenwalde
11u00 Discussie met Ewelina Wanke, leerlingen van
Słońsk en Fürstenwalde, Gerhard
Eichin (voormalig
directeur van de Katholieke School Centre Bernhardinum Fürstenwalde)
en Artur Wysokiński (leraar in Słońsk)
Moderator:
Amélie zu Eulenburg
Resultaten van het historisch onderzoek voor educatief werk
11u40
Christoph Gollasch, Centrum voor Onderzoek naar Antisemitisme
aan de TU Berlijn
Concentratiekamp Sonnenburg: Mogelijkheden voor historisch
en pedagogisch werk
12u00 Frieder Böhne, VVN-BDA Berlijn
De Sonnenburg Data-Base - Namen en plaatsen voor regionaal
onderwijs en herdenking in
Brandenburg
12u20 Julia Pietsch, Freie Universität Berlin
Joodse gevangenen in Sonnenburg - Antisemitisme in het
kader van "preventieve hechtenis"
en politieke terreur
12u40 Daniel Queiser, VVN-BDA Berlijn
Dwangarbeid, verzet en solidariteit in de strafinrichting
Sonnenburg
13u00-13u40 Middagpauze
INTERNATIONALE PROJECTEN VOOR HERDENKING EN HERINNERING
13u40 Dr Katarzyna Woniak, Studie-Berlijn (PAN)
Mogelijkheden voor een gemeenschappelijk Europees
perspectief – De zaak van
Sonnenburg /
Słońsk
14u00 Thomas Hetzer, Duits-Poolse Jeugd Office (DPJW)
Ervaringen van een DPJW als tussenpersoon: Excursies naar
plaatsen van herinnering en
de
uitwisseling van jongeren in Polen
14u20
Magdalena Dźwigał, afdeling Wetenschappelijk Onderzoek bij
IPN Szczecin
Mogelijkheden en uitdagingen van de historische opleiding
aan het Instituut voor Nationale
Herinnering (IPN) in Polen
14u40 Kamil Majchrzak, Berlijn VVN-BDA
Ervaringen uit trilaterale jongerenuitwisseling:
Herinnering en antiracisme-activiteiten in
Buchenwald
15u00-15u30 Koffiepauze
15u30-17u00 Paneldiscussie
Internationale ervaringen
voor herdenking en
educatief werk met jongeren
Thomas VH Hagen, Stiftelsen Arkivet Kristiansand (Noorwegen),
Jan Hertogen, Vriendenkring-Amicale Sonnenburg (België), Dr.
Matthias Heyl, Mahn- und Gedenkstätte Ravensbrück (Duitsland), Dr.
Laurent Thiery, La Coupole, Centre d'Histoire et de Mémoire du Nord -
Pas-de-Calais, St. Omer (Frankrijk)
Moderator: Dr. Sylvia de Pasquale
Plaats
Haus der Demokratie und Menschenrechte (Robert-Havemann-Hall),
Greifswalder Straße 4, 10405 Berlin (tram 4, bus 200, 124), halte "Am
Friedrichshain")
Een conferentie van de Internationale Werkgroep over de herdenking van
de gevangenen van het concentratiekamp en de strafinrichting van
Sonnenburg, verbonden aan de Berlijnse afdeling van de Vereniging van
Vervolgden van het Nazi-regime - Federatie van Antifascisten (VVN-BDA)
ism Helle Panke eV - Rosa-Luxemburg Stichting en het Haus der
Demokratie und Menschenrechte.
Kosten: 7,50 € of 4 € aan verminderd tarief, inbegrepen koffie en
lunch
Inschrijving vereist:
info@helle-panke.de
of 0049 30 47538724 of
door te schrijven naar "Helle Panke" eV, Kopenhagener Str. 76, D-10405
Berlin |